จำปีจำปา สองพี่น้อง

ไม้ดอกไม้ประดับ

ไม้ดอกไม้ประดับเป็นพันธุ์ไม้ที่เราปลูกไว้เพื่อความสวยงาม ใช้ประดับตกแต่งอาคารบ้านเรือนให้เกิดความร่มรื่น สวยงาม และเจริญตา ซึ่งไม้ดอก คือ พันธุ์ไม้ที่นำดอกมาใช้ประโยชน์ เช่น กุหลาบ, กล้วยไม้ หรือเบญจมาศ เป็นต้น ส่วนไม้ประดับ คือ พันธุ์ไม้ที่ใช้ความสวยงามของรูปทรง ลำต้น ใบเป็นสิ่งสำคัญ ไม่ได้คำนึงถึงดอก เช่น เฟิร์น, สาวน้อยประแป้ง หรือโกศล เป็นต้น ซึ่งไม้ดอกไม้ประดับจะมีขนาดเล็กหรือขนาดย่อมพอเหมาะแก่พื้นที่จัดตกแต่ง อาจปลูกไว้ในกระถาง ปลูกลงดิน หรือแขวนห้อยไว้ก็ได้ แต่จะนำเสนอความแตกต่างของดอกจำปีและดอกจำปา ที่หลายๆคนสับสนว่าอันไหนคือจำปี อันไหนคือจำปา

 

 

จำปี

 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Michelia longifolia Bl.

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ยืนต้นอายุประมาณ 10-15 ปี ใบยาว 20 เซนติเมตร หนา สีเขียวเข้ม ใบมนรี ปลายใบแหลม ริมใบเกลี้ยง ดอกจะออกตามโคนก้านใบที่อยู่บริเวณยอดของลำต้น ใบละดอก มีสีขาวจนถึงเหลืองอ่อน ดอกจะบานตอน 2-3 ทุ่ม จำปีจะเริ่มให้ดอกเมื่อต้นมีอายุ 1 ปี ถึงปีครึ่ง และช่วงที่ให้ดอกมากที่สุดตั้งแต่ 3-5 ปี โดยจะให้ดอกเฉลี่ย 50 ดอกต่อต้น

การขยายพันธุ์ ควรใช้วิธีการตอนกิ่ง โดยเลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อนจากต้นที่ให้ผลผลิตสูง และควรตอนในฤดูฝนเพราะรากจะงอกง่าย

การเตรียมดิน พรวนดินและพลิกดินขึ้นตากผสมปุ๋ยคอกและปูนขาวพึ่งไว้ 1 สัปดาห์ จากนั้นก็ขุดหลุมขนาด 1*1*1 เมตร ตากดินให้แห้งแล้วจึงผสมด้วยปุ๋ยคอกมูลสัตว์ 1 ปุ้งกี๋ ไว้กลบลงในหลุม รองก้นหลุมด้วยเศษกระดูกสัตว์ก่อนปลูก หากจะปลูกเพื่อเก็บดอกจำหน่าย ใช้ระยะปลูกระหว่างต้น 4 เมตร ระหว่างแถว 6 เมตร ถ้าเป็นพื้นราบ แต่หากปลูกแบบยกร่องให้ปลูกเป็นแถวเดียว ระยะเวลาที่เหมาะสมกับการปลูกคือ ปลายฤดูฝนตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงธันวาคม และก่อนหลังฤดูแล้งคือตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม

การให้น้ำ หลังปลูกเสร็จแล้วควรรดน้ำทุกวันเช้า-เย็น จนกว่าต้นจะตั้งตัวได้จึงรดน้ำวันละครั้ง แต่หากเป็นหน้าแล้งควรรดน้ำวันละ 2 ครั้ง เนื่องจากหากได้น้ำไม่เพียงพอก็จะออกดอกน้อย

การให้ปุ๋ย ควรใส่ปุ๋ยวิทยาศาสตร์สูตร 15-15-15 หรือ 14-14-14 (50 กิโลกรัม/ไร่) เดือนละครั้ง โดยหยอดเป็นหลุมรอบทรงพุ่มแล้วกลบดิน รดน้ำให้ชุ่ม ส่วนปุ๋ยคอกและปูนขาวให้ใส่ปีละครั้งพร้อมการพรวนดิน

จำปี ปรากฏในวรรณกรรมเรื่อง ขุนช้างขุนแผน ดังคำด้านล่าง

จันทน์หอมจันทน์คณาจะลาจร	มะลิซ้อนซ่อนชู้อยู่จงดี
ลำดวนเอ๋ยเจ้าด่วนไปก่อนแล้ว	เกดแก้วพิกุลยี่สุ่นสี
จะโรยร้างห่างสิ้นกลิ่นมาลี	จำปี เอ๋ยกี่ปีจะมาพบ
ที่มีกลิ่นก็จะคลายหายหอม	จะพลอยตรอมเหือดสิ้นกลิ่นตลบ
ที่มีดอกก็จะวายระคายครบ	จะเหี่ยวแห้งเซาซบสลบไป

สรรพคุณของดอกจำปี  ดอกแก้เป็นลม แก้ไข้ บำรุงหัวใจ ขับน้ำดี บำรุงโลหิต

จำปีจะมีดอกสีขาวกว่าดอกจำปา

 

 

จำปา

ชื่อวิทยาศาสตร์ Michelia champaca L.

ลักษณะทั่วไป เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง อายุประมาณ 5-6 ปี เป็นทรงพุ่มค่อนข้างเตี้ย สูงเฉลี่ย 20 ฟุต ใบมีขนาดเล็กกว่าจำปีคือยาวประมาณ 15 เซนติเมตร สีเขียวอ่อน มีขนบาง ๆ ตามกิ่งและลำต้นมีตุ่มละเอียด ดอกมีสีเหลืองอมส้ม เป็นดอกเดี่ยว แต่ออกดอกรวมกันเป็นช่อ ตามโคนก้านใบส่วนยอด เริ่มออกดอกเมื่ออายุ 1 ปีถึง 1 ปีครึ่ง ให้ดอกมากที่สุดเมื่ออายุ 3-5 ปี เฉลี่ย 70 ดอกต่อต้น และออกดอกตลอดปี ดอกจะบานเวลาตี 2–ตี 3

การขยายพันธุ์ นิยมขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ดในแปลงเพาะ แล้วจึงย้ายกล้าลงชำในกระถาง จนอายุ 3-6 เดือน จึงย้ายปลูกลงดิน จะไม่นิยมการตอนกิ่งเนื่องจากไม่ค่อยออกราก

การเตรียมดิน พรวนดินและพลิกดินขึ้นตากผสมปุ๋ยคอกและปูนขาวพึ่งไว้ 1 สัปดาห์ จากนั้นก็ขุดหลุมขนาด 1*1*1 เมตร ตากดินให้แห้งแล้วจึงผสมด้วยปุ๋ยคอกมูลสัตว์ 1 ปุ้งกี๋ ไว้กลบลงในหลุม รองก้นหลุมด้วยเศษกระดูกสัตว์ก่อนปลูก หากจะปลูกเพื่อเก็บดอกจำหน่าย ใช้ระยะปลูกระหว่างต้น 4 เมตร ระหว่างแถว 6 เมตร ถ้าเป็นพื้นราบ แต่หากปลูกแบบยกร่องให้ปลูกเป็นแถวเดียว ระยะเวลาที่เหมาะสมกับการปลูกคือ ปลายฤดูฝนตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงธันวาคม และก่อนหลังฤดูแล้งคือตั้งแต่เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม

การให้น้ำ หลังปลูกเสร็จแล้วควรรดน้ำทุกวันเช้า-เย็น จนกว่าต้นจะตั้งตัวได้จึงรดน้ำวันละครั้ง แต่หากเป็นหน้าแล้งควรรดน้ำวันละ 2 ครั้ง เนื่องจากหากได้น้ำไม่เพียงพอก็จะออกดอกน้อย

การให้ปุ๋ย ควรใส่ปุ๋ยวิทยาศาสตร์สูตร 15-15-15 หรือ 14-14-14 (50 กิโลกรัม/ไร่) เดือนละครั้ง โดยหยอดเป็นหลุมรอบทรงพุ่มแล้วกลบดิน รดน้ำให้ชุ่ม ส่วนปุ๋ยคอกและปูนขาวให้ใส่ปีละครั้งพร้อมการพรวนดิน

 สรรพคุณของดอกจำปี

ใบ - แก้โรคเส้นประสาทพิการ แก้ป่วงของทารก
ดอก - แก้วิงเวียนอ่อนเพลีย หน้ามืดตาลาย บำรุงหัวใจ กระจายโลหิต
เปลือกต้น - ฝาดสมาน แก้ไข้ ทำให้เสมหะในลำคอเกิด
เปลือกราก - เป็นยาถ่าย ทำให้ประจำเดือนมาปกติ รักษาโรคปวดตามข้อ
กระพี้ - ถอนพิษผิดสำแดงเนื้อไม้ - บำรุงโลหิตราก - ขับโลหิตสตรีที่อยู่ในเรือนไฟให้ตก

จำปาจะมีสีเหลืองนวลดูสดกว่าจำปี

 



ที่มา http://www.panmai.com/Tip/Tip06/Tip06.shtml